Azərbaycan Pediatriya Jurnalı

Müasir dövrdə uşaqlarda qızılca xəstəliyi və onun profilaktikasının vacibliyinin əsasları.

Tağı-zadə T.G, Hacıyeva Ü.K, Hidayətova L.Ə, Məmmədova F.M. — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

Qızılca virus tərəfindən törədilən ağır fəsadlara və bəzən hətta ölümlə nəticələnə bilən yüksək yoluxucu ciddi hava-damcı xəstəliyidir.(1,3,4,5) İlk dəfə IX əsrdə həkim, kimyagər və filosof Əbu Bəkr əl-Razi tərəfindən ətraflı təsvir edilən qızılca bəşəriyyətə 2000 ildən artıqdır ki, məlumdur. 1963-cü ildə qızılca peyvəndi tətbiq edilməzdən və geniş yayılmış peyvənddən əvvəl böyük epidemiyalar təxminən hər iki-üç ildən bir baş verirdi və hər il təxminən 2,6 milyon insanın ölümünə səbəb olurdu.(1,3)

COVID-19 pediatrik xəstələrdə vitamin D çatışmazlığı risk faktorudurmu?

Hüseynova İ.Y. — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

Məqalədə COVID-19 pediatrik xəstələrdə D vitamini səviyyəsini araşdırmaq olmuşdur. Qarşıya qoyulan məqsəd və vəzifələrə uyğun olaraq tədqiqata SARS-CoV-2 PZR (tərs transkripsiya-polimeraz zəncirvari reaksiya) təsdiqlənmiş 75 xəstə uşaq daxil edilmişdir. Praktiki sağlam 15 uşaq isə kontrol qrupunu təşkil etmişdir. Əsas qrupa daxil olan xəstələr 2 yarımqrupa bölünmüşdür: I yarımqrupa orta ağır qiymətləndirilən 49 xəstə, II yarımqrupa ağır qiymətləndirilən 26 xəstə daxil edilmişdir. Ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq ğrta ağır və ağır gedişli xəstələrdə D vitaminin səviyyəsi nəzarət qrupunun göstəriciləri ilə müqayisədə az olmaqla 25,9±0,7 pq/ml, 23,5±1,2 pq/ml təşkil etmişdir. ROC analizinə əsasən D vitamininin göstəricisinin ROC əyrisinin sahəsi 0,363±0,072; 95% Eİ: yuxarı və aşağı sərhəd, müvafiq olaraq 0,222-0,503: p=0,051 -“0” hipotezini şərti olaraq, inkar etmək olar . Beləliklə, tədqiqatımız D vitamini ilə COVID-19-un patogenezində rol oynadığını göstəriri. Lakin D vitamininin COVID-19-un immunomodulyasiyasındakı rolunun əsas mexanizmləri əlavə araşdırmalara ehtiyac vardır.

Uşaqlarda xroniki böyrək xəstəliyinin müalicəsinin icmalı

Seyidov N, Hagverdiyev G., Musayev T., Babazadə S. — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

Xroniki böyrək xəstəliyi (XBX), geridönməz böyrək zədələnməsi və/və ya boyrək funksiyasının zəifləməsi durumunu ifadə edir ki, bu da proqressivləşən ola bilər. XBX hazırda pediatrik nefrologiya icmasında qəbul edilmiş termin olub, böyrəklərin təbiətcə ağırdan yüngülədək müxtəlif dərəcəli disfunksiyasını təsvir edən xroniki böyrək çatışmazlığı (XBÇ) və böyrək fəaliyyətinin xroniki pozğunluğu (BFXP) klinik terminlərini əvəzləməkdədir. XBX, böyrək disfunksiyasını böyrək fəaliyyətində diskret deyil, davamlı bir dəyişiklik olaraq daha aydın ifadə edir və bu məqalə boyunca istifadə olunacaqdır. Burada uşaqlarda XBX müalicəsinin icmalı təhlil ediləcək. Uşaqlarda XBX-nin etiologiyası, epidemiologiyası, təbii gedişatı, klinik mənzərəsi və dəyərləndirilməsi ayrıca müzakirə edilmişdir.

Uşaqlarda post COVİD dövründə ürəkdə inkişaf edən dəyişikliklər.

Hacıyeva Ü.K, Tağı-zadə T.G, Məmmədova F.M., Hidayətova L.Ə — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

on 3 il ərzində bütün dünya ictimaiyyətinin nəzər-diqqəti Covid 19 pandemiyasına və onunla mübarizəyə cəlb edilmişdi . COVİD 19 azaldığı və hal-hazırda pandemiyanın bitib tarixə qovuşduğu bir dövrdə həkimləri narahat edən başlıca məsələ bu xəstəliyin nəticələridir. Alimlər COVID-19 keçirən uşaq və yeniyetmələrin bir qismində tam sağalmanın, digərlərində isə yeni, geri dönən və ya davam edən simptomların olması faktı ilə rastlaşırlar.(1,2,3,5,6 ) COVİD 19 keçirən bəzi uşaqların niyə həftələr və ya aylar boyu sağlamlıq problemləri ilə mübarizə aparması sualı pandemiyanın ən böyük sirrlərindən biri olub həkimlər, valideynlər üçün narahatlıq doğurur.

Uşaqlarda Kəskin Övrə Zamanı Il-17 İlə Bifidobacterium Səviyyəsinin Qarşılıqlı Əlaqəsi

Şixəmmədova A.C. — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

Məqalədə uşaqlarda kəskin övrə zamanı IL-17 sitokin profili ilə bifidobacterium səviyyəsinin qarşılıqlı əlaqəsinin araşdırılması məqsədilə aparılmış tədqiqat işi haqqında məlumat verilir. Tədqiqata kəskin övrə diaqnozu ilə xəstəxanaya daxil olan 80 uşaq daxil edilmişdir. Nəzarət qrupa isə 20 praktik sağlam uşaq daxil edilmişdir . Tədqiqata cəlb edilmiş xəstə və sağlam uşaqlarda immun göstəricilər – qan serumunda immunofermet analizi ( İFA ) metodu ilə İL-17 konsentrasiyası təyin edilmişdir. Bifidobacterium spp ekstraksiyası Qiagen firmasının manual izolyasiya reaktivi ilə aparılmışdır. Amplifikasiya CFX 96 cihazında ZPR metodu ilə icra edilmişdir. Tədqiqat göstərmişdir ki, xəstələrin qan zərdabında IL-17 konsentrasiyası nəzarət qrupdakına nisbətən 1,5 dəfə artmışdır. Əsas və nəzarət qruplarına daxil olan uşaqların yoğun bağırsağında bifidobacterium spp rastgəlmə tezliklərinin müqayisəsi zamanı fərqlər aşkar edilmişdir. Uşaqlarda kəskin övrə xəstəliyi zamanı müxtəlif sistemlərarası qarşılıqlı əlaqələr aşkar edilmişdir ki, bifidobacterium ilə və IL-17 kimi iltihab əleyhinə təsir göstərən sitokinlərin yüksək səviyyələri arasındakı korrelyasiya əlaqələri müşahidə edilmişdir.

Uşaqlarda dəri səpgiləri

Seyidov N., Hagverdiyev G., Musayev T., Babazadə S. — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

Uşaq və yeniyetmələrdə dəri səpgiləri və digər dəri problemləri ilə əlaqədar olaraq, tibb müəssisələrinə hər il 12 milyondan çox müraciət qeyd olunur ki, bunların da 68%-i ilkin səhiyyə xidməti göstərən tibb müəssisələrində fəaliyyət göstərən həkimlərə ünvanlanır. Açar rolunu oynayan əsas səciyyəvi xüsusiyyətlərə həkimlərin yaxşı bələd olması və həkimlər tərəfindən yaxşı tanınması səpgilərin müxtəlif növlərini bir-birindən fərqləndirərək, düzgün diaqnoz qoyulmasına kömək edə bilər (Cədvəl 1). Bu məqaləyə uşaqlar arasında geniş yayılmış olan infeksion və qeyri- infeksion mənşəli iltihabi səpgilər daxil edilmişdir.

Yuvenil romatoid artritli uşaqlarda mədə-bağırsaq simptomları və onların həyat keyfiyyəti ilə əlaqəsi

S.N. Mammadova, Hidayətova L.Ə, Z.U.Mamedova — Thu, 21 Dec 2023 00:00:00 -0700

Juvenil revmatoid artrit (JRA) 16 yaşa qədər uşaqlarda inkişaf edən destruktiv-eroziv oliqo- və ya poliartrit şəklində periferik (sinovial) oynaqların üstünlük təşkil etdiyi birləşdirici toxumanın xroniki sistemli, autoimmun xəstəliyidir [1, 12]. . Hal-hazırda oynaqların xroniki iltihabi xəstəliklərində, o cümlədən uşaqlarda SJRA-da mədə-bağırsaq traktının zədələnməsi problemi xüsusi aktuallıq qazanmışdır. Elmi ədəbiyyat məlumatlarının təhlili, bir qayda olaraq, instrumental müayinə zamanı aşkar edilən və Helicobacter (H.) pylori infeksiyası, yüksək xəstəlik aktivliyi, daimi bir sıra antiinflamatuar dərmanların qəbulu [1, 3]. Qarın ağrısı, dispepsiya və ya ishal kimi mədə-bağırsaq simptomları, spondiloartropatiyada, psixosomatik reaksiyalarda, steroidlərin və qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanların (QSİƏP) mədə-bağırsaq toksikiliyi zamanı mədə-bağırsaq traktının zədələnməsi ilə bağlı ola bilər [3,44]. Bundan əlavə, mədə və onikibarmaq bağırsağın xoraları və mədə-bağırsaq qanaxmaları əvvəlki klinik təzahürlər olmadan müşahidə olunur ki, bu da NSAİİ-lərin analjezik təsirinin nəticəsidir[3, 4].